Ekonomia i Technika

Operacje oraz instrumenty rynku pieniężnego:

1. DEPOZYTY I LOKATY MIĘDZYBANKOWE – przyjęcie na określony czas określonej kwoty pieniędzy po określonej stopie procentowej. Lokata międzybankowa – operacja udzielania pieniędzy ( lokata jednego banku w drugim jest depozytem)
a) OPERACJE PRZED I WOKÓŁ DNIA SPOT:
– OVER – NIGHT (O/N) – trwa od dnia dzisiejszego do następnego dnia roboczego
– TOMORROW – NEXT (T/N) – trwa od jutrzejszego dnia roboczego do następnego dnia roboczego czyli spot.
– SPOT – NEXT (S/N) – trwa od dnia spot do następnego dnia roboczego

b) OPERACJE DEPOZYTOWO – LOKACYJNE ( forward – terminowe), których początek nastąpi w określonym dniu po dniu spot.

ELEMENTY OPERACJI DEPOZYCYJNO – LOKACYJNYCH:
– nazwa kontrachenta
– kwota i waluta depozytu lub lokaty
– stopa procentowa
– data rozpoczęcia i zapadalności
– instrukcje płatnicze

2. CZEK: papier wartościowy:
GOTÓWKOWY – dyspozycja wystawcy czeku udzielana trasatowi (bankowi) obciążenia jego rachunku kwotą, na którą czek opiewa oraz wypłaty tej kwoty okazicielowi czeku lub osobie wskazanej na czeku.
ROZRACHUNKOWY – dyspozycja wystawcy czeku udzielana trasatowi do obciążenia jego r – ku (wystawcy), na którą czek został wystawiony oraz uznania tą kwotą rachunku posiadacza czeku. Można z czeku gotówkowego zrobić rozrachunkowy ale odwrotnie nie.
POTWIERDZONY – bank potwierdza i blokuje środki i wtedy odpowiada za realizację czeki ( ważny 30 dni)
KROSOWANE (ZAKREŚLANE) – z zakreśleniem:
– ogólnym – 2 linie równoległe, nic nie wpisane
– szczegółowym – 2 linie równoległe i wymieniony bank, w którym można tylko ten czek zrealizować.

– kiedyś był czek GWARANTOWANY – bank udzielał gwarancji realizatorowi czeku nawet jeśli środki na rachunku nie były. Nie funkcjonuje już bo dużo było nadużyć, afer.

3. BONY KOMERCYJNE – comercial papers – bardziej ryzykowny niż bon skarbowy (CP) – (papier wartościowy wystawiany przez przedsiębiorstwa) – emitowany przez instytucje i korporacje w celu pozyskania krótkoterminowych funduszy. Są to niezabezpieczone weksle korporacji będące przyrzeczeniem spłat kwoty nominalnej w określonym terminie. Są instrumentami dyskontowymi.

4. KWITY (Krótkoterminowe Weksle Inwestycyjno Terminowe) – zabezpieczone weksle emitowane przez instytucje i korporacje w celu pozyskania krótkoterminowych funduszy. Zabezpieczeniem są gwarancje firm macierzystych emitenta.

5. CERTYFIKAT DEPOZYTOWY – zaświadczenie wystawiane przez bank, potwierdzające zdeponowanie określonej sumy pieniędzy na określony czas i po określonej stopie procentowej. Nie jest to jednak lokata, bo gdy zrywamy lokatę to tracimy odsetki, a certyfikat depozytowy można upłynnić na wtórnym rynku pieniężnym i otrzymamy środki adekwatne do okresu przez jaki posiadaliśmy papier do terminu wykupu przez bank.

6. BON SKARBOWY – krótkoterminowe zobowiązanie Skarbu Państwa stanowiące jedną z form finansowania deficytu budżetowego. Najważniejsza cecha 0 dyskontowy charakter tzn. kwota nominalna reprezentuje zarówno odsetki i kapitał i jest płatna w dniu wykupu. Inne – małe ryzyko, rentowne pomimo małego ryzyka, wysoka płynność, gwarancja. Sprzedaje je bank centralny, nabywają – os. Fizyczne, banki, zakłady ubezpieczeniowe, fundusze powiernicze, przedsiębiorstwa. Cel – regulowanie płynności budżetu.

7. WEKSEL:
– WŁASNY (SUCHY, PROSTY) – bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty sumy wekslowej złożone przez wystawcę weksla (głównie dłużnika) wierzycielowi ( pierwszy na wekslu to remitent). Może być przenoszony na rachunek pieniężny przez indos.

– TRASOWANY – bezwarunkowe polecenie zapłaty sumy wekslowej podpisane przez wystawcę weksla ( trasanta) do określonej osoby ( trasata – głównie dłużnik) z żądaniem wypłacenia jej wierzycielowi wekslowemu. Trasat musi weksle zaakceptować. Może być przenoszony przez indos.

8. BONY KOMERCYJNE – Kredyty i depozyty krótkoterminowe występujące w stosunkach bank komercyjny – klient.

UCZESTNICY RYNKU PIENIĘŻNEGO

– Banki komercyjne
– Bank Centralny
– Instytucje finansowe (fundusze inwestycyjne, emerytalne i firmy ubezpieczeniowe)
– Instytucje niefinansowe (przedsiębiorstwa produkcyjne, usługowe, handlowe)
– Osoby fizyczne
– Brokerzy

Największy segment rynku pieniężnego to rynek międzybankowy.

ROLA RYNKU PIENIĘŻNEGO DLA BANKU:
– podstawowy rynek inwestycyjny, na którym banki lokują wolne środki pieniężne
– podstawowy rynek refinansowy uzupełniający niedobory środków pieniężnych banku
– rynek określający wartość aktywów i pasywów banku w czasie
– źródło ryzyka stóp procentowych, które zagraża wszelkim niedopasowanym w czasie pozycjom w banku.

BANK CENTRALNY – realizuje swoją część polityki finansowej poprzez regulacje podaży pieniądza. Osiąga to za pomocą działań otwartego rynku pieniężnego, ustala wyskość stóp procentowych, wysokości rezerw obowiązkowych.

STOPA PROCENTOWA NA RYNKU PIENIĘŻNYM – wartość pieniądza w czasie w % w stosunku rocznym

STOPA PROCENTOWA NA RYNKU MIĘDZYBANKOWYM – kurs kupna (gotowość przyjmowania przez banki komercyjne depozytów), kurs sprzedaży ( gotowość udzielania lokat). Kurs sprzedaży jest większy od kursu kupna.

ODSETKI – wymierne wyrażenia stopy procentowej. Dochody i koszty operacji pieniężnych ( wysokość odsetek zależy też od częstości kapitalizacji)