Ekonomia i Technika

Poniższe opracowanie obrazuje w syntetycznym ujęciu zjawiska wstępujące na rynkach czynników wytwórczych w aspekcie wielkości ekonomicznych.

Doskonała konkurencja na rynku pracy oznacza, że: ani pracodawcy, ani pracownicy nie mają wpływu na wysokość stawek plac. W sytuacji monopolu na rynku dóbr i doskonałej konkurencji na rynku pracy przedsiębiorstwo maksymalizuje zysk przy zatrudnieniu mniejszej ilości czynnika produkcji niż w warunkach konkurencji doskonałej. W warunkach monopolu na rynku pracy: w miarę wzrostu zatrudnienia rośnie rozpiętość między kosztem krańcowym pracy i płacą. Wg D. Ricardo na wartość towaru składa się: wartość przeniesiona i nowo wytworzona. W warunkach konkurencji doskonałej na rynku czynników produkcji wartość krańcowego produktu czynnika produkcji jest równa krańcowemu przychodowi z tego produktu. W warunkach konkurencji doskonałej przedsiębiorstwo optymalizuje wykorzystanie danego czynnika produkcji gdy: wartość rynkowa krańcowego produktu czynnika jest równa kosztowi krańcowemu tego czynnika. Jeśli krańcowy przychód z produktu pracy przewyższa płacę, to przedsiębiorstwo wolnokonkurencyjne maksymalizujące zysk powinno: zwiększyć zatrudnienie. Nadwyżka przedsiębiorstwa jest równa różnicy między przychodem krańcowym z produktu pracy zatrudnionych pracowników (z wyłączeniem ostatniego zatrudnionego) i płacą tych pracowników. W przypadku osób dostarczających jedynych w swoim rodzaju (unikatowych) usług dochody z pracy są w całości rentą ekonomiczną. W warunkach monopolu na rynku dóbr i konkurencji doskonałej na rynku pracy: płaca jest niższa od wartości rynkowej krańcowego produktu pracy. W warunkach dwustronnego monopolu: poziomy fragment krzywej podaży pracy pokrywa się z krzywą kosztu krańcowego pracy.

Opodatkowanie renty gruntowej nie ma wpływu na wielkość popytu na ziemię. Cena ziemi: nie zmienia się, jeśli relatywny wzrost renty gruntowej jest zrównoważony takim samym relatywnym wzrostem oprocentowania lokat bankowych.

W krótkim okresie krzywa rynkowej podaży usług kapitału jest pionowa, podczas gdy w długim okresie jest dodatnio nachylona. Wartość bieżąca netto inwestycji równa zeru oznacza, że: koszty inwestycji są równe wartości bieżącej tej inwestycji. Stopa zwrotu z danej inwestycji to taka stopa dyskontowa, przy której wartość bieżąca inwestycji jest równa jej kosztowi.

Przedsiębiorstwo maksymalizuje zysk gdy krańcowa efektywność kapitału «= krańcowemu kosztowi kapitału. Na przesunięcie (w prawo lub w lewo) krzywej podaży pracy nie ma wpływu: stawka płac. Krzywa podaży kapitału pożyczkowego jest dodatnio nachylona, a krzywa popytu na kapitał pożyczkowy jest ujemnie nachylona. Elastyczność cenowa popytu na dany czynnik produkcji będzie tym większa, im łatwiej można zastąpić w procesie produkcji dany czynnik innymi czynnikami. Jeśli firma sprzedająca swoje wyroby na rynku doskonale konkurencyjnym zwiększa wykorzystanie danego czynnika produkcji, to krańcowy przychód z produktu tego czynnika spada, ponieważ: spada produkt krańcowy tego czynnika. Wzrost popytu przedsiębiorstwa na dany czynnik produkcji może być spowodowany przez: wzrost produktywności tego czynnika. Firma kupująca czynniki produkcji na niekonkurencyjnym rynku maksymalizuje zyski, gdy krańcowy przychód z produktu każdego zatrudnionego przez nią czynnika jest równy: krańcowemu kosztowi jego zatrudnienia. W porównaniu z doskonale konkurencyjnym rynkiem pracy monopolista: zatrudnia mniej pracowników i płaci im niższą płacę.

Stopień nierówności w podziale dochodu w społeczeństwie określony jest przez: obszar miedzy krzywą Loręnza a linią absolutnej równości.