Ekonomia i Technika

Sytuacje na rynku pracy:

1. pomiędzy stroną popytową, a podażową może wystąpić względna równowaga dynamiczna między podażą realnych zasobów siły roboczej a ich wchłanianiem przez gosp. narodową – stan pełnego zatrudnienia,
2. brak równowagi miedzy tymi wielkościami.

Ad. 1)
Pełne zatrudnienie – szczególny stan równowagi na r.p. lub taki poziom zatrudnienia w gosp., który wyklucza bezrobocie jako zj. Trwałe i strukturalne. Nie wyklucza natomiast bezrobocia frykcyjnego i przejściowego. A zatem można powiedzieć, że jest to taka sytuacja na rynku pracy, w której każdy człowiek w wieku zdolności do pracy, zdolny do pracy i chcący pracować może tę pracę znaleźć w stosunkowo krótkim czasie na zasadach określonych przez normy prawa pracy.
Pełne zatrudnienie-definiuje się ostatnio jako sytuację, kiedy bezrobocie nie przekracza pewnego standardu. Przyjmuje się ostatnio, że jeśli bezrobocie nie przekracza 5-6% (a bezrobocie długookresowe 3%), to istnieje pełne zatrudnienie.

Koncepcja stopy bezrobocia równowagi nawiązują do teorii naturalnej stopy bezrobocia, która definiuje pełne zatrudnienie – stopa bezrobocia, przy której nie występuje presja ani na wzrost, ani na spadek ogólnego poziomu cen. Koncepcja ta w swej pierwotnej wersji została przedstawiona przez Miltona Friedmana i nawiązuje do dorobku wixela.

Bezrobocie nazwane przez Friedmana bezrobociem naturalnym odpowiada starej stopie inflacji a nie wynika z warunków równowagi na r. siły roboczej. W myśl tej koncepcji, jak długo bezrobocie jest niższe od swej naturalnej stopy, inflacja będzie rosnąć. Tylko gdy wielkość bezrobocia jest na poziomie st. naturalnej inflacja będzie stabilna. Naturalna stopa bezrobocia stanowi ten najniższy jego poziom, który dany kraj może utrzymać nie ryzykując przyspieszenia inflacji w stopniu nie do przyjęcia.
Ponieważ przymiotnik „naturalna” określający st. bezrob. Ogólnikowy i sugeruje pewną ponadczasowość, w jego miejsce coraz częściej używane jest określenie- NAIRU( z ang. To stopa inflacji pozwalająca utrzymać stałe tempo inflacji).

Ad. 2) brak równowagi
a) gdy podaż zasobów siły roboczej przewyższa popyt- niewykorzystanie zasobów siły roboczej, czyli marnotrawstwo najcenniejszego z kapitałów, mamy do czynienia ze zj.bezrobocia.

Jeśli przyczyną zachwiania równowagi jest demograficzny przyrost siły roboczej, to wtedy poprzez pasywne środki(instrumenty) rynku pracy możemy dochodzić do równowagi.

Pasywne środki (instrumenty) rynku pracy – wcześniejsze emerytury, zwiększenie zatrudnienia przez podział istniejących stanowisk pracy między większą liczbę zatrudnionych, wydłużenie okresu edukacji – oddziałuje na stronę podażową.

Jeśli natomiast nierówność ta spowodowana jest małą chłonnością gosp. należy ją zwiększać odpowiednią polityką gospodarczą, prowadzącą do:

• ożywienia gospodarczego
• wzrostu inwestycji
• wzrostu eksportu.

b) popyt na siłę roboczą przewyższa podaż – przyczyną zachwiania może być:

1.demograficzny spadek zasobów siły roboczej. By przeciwdziałać temu i doprowadzić do równowagi możemy:

• bardziej racjonalnie wykorzystywać istniejące zasoby
• stosować substytucję siły roboczej (ludzi zastąpić przez maszyny)
• wprowadzić pracooszczędne metody.

2. skłonność gosp. do nadmiernego zatrudniania (w skali mikro). Przedsiębiorstwo zatrudnia więcej niż jest to konieczne do realizacji zadań. Doprowadzić do równowagi może :

• racjonalizacja zatrudnienia w skali mikro
• lepsze wykorzystanie czasu pracy.

Zarówno bezrobocie jak i nadmierne zatrudnienie są marnotrawstwem i powinny być zwalczane. Strategicznym celem państwa jest dążenie do pełnego zatrudnieni (cel polityki makroekonomicznej).