Ekonomia i Technika

W sektorze transportu UE pracuje obecnie 10 mln osób z krajów Unii. Dominuje transport drogowy – 80% przewozów ładunków.

Unia zakłada powstanie zintegrowanej sieci transportowej – w ciągu najbliższych 10 lat powstanie 70 tys. km torów kolejowych.

W Polsce w transporcie pracuje ponad 700 tys. osób (z poczta i telekomunikacją). Dominuje transport drogowy ok. 50% przewozów.

Na inwestycje planuje się wydać 4 mld euro współfinansowane przez UE – polskie inwestycje transportowe to ok. 1 mld euro rocznie, a z poczta i telekomunikacją ok. 4 mld euro.

Dlaczego wymieniamy również pocztę i telekomunikację? Ponieważ również zaliczane są do transportu:

Przemieszczanie – zmiana położenia osób, rzeczy lub wiadomości
Transport – świadome i celowe przemieszczanie
Komunikacja – transport oparty na regularnych połączeniach; celowe porozumiewanie się ludzi, przemieszczanie i łączność za pomocą środków transportu

Podstawowe ekonomiczne cechy transportu:
a) wtórność potrzeb transportowych. Wtórność – najpierw musi powstać potrzeba np. zjedzenia czegoś, a potem transportowania;
b) zdolność do kreowania użyteczności czasu i miejsca przewożonego dobra. Czasem bez transportu dana rzecz jest bezużyteczna np. węgiel;
c) występowanie istotnych efektów zewnętrznych. Negatywne oddziaływanie transportu: odpadki, hałas, zanieczyszczenie;
d) energochłonność – transport pochłania masę paliw płynnych, wzrost dochodu narodowego powoduje wzrost transportu – rozwój gospodarczy jest ściśle związany z elementem transportowym
Koncepcja zrównoważonego rozwoju – wzrost PKB nie powinien mięć związku ze wzrostem transportochlonności;
e) jednoczesność produkcji i konsumpcji transportowej. Usług nie można magazynować, producent i konsument maja problemy – konsument poznaje jakość usługi dopiero po konsumpcji, przewoźnik nie może produkować na zapas, musi szukać punktu równowagi popyt. Czasami opłaca mu się przewieźć tanio – byleby dużo osób;
f) dwukierunkowość – wytransportowany produkt z punktu A do B musi wrócić – z B do A; należy to zrobić tak, by w pełni wykorzystać środek transportu.

Prawa ekonomiczne w transporcie
Prawa Emila Saxa (opublikowane (1878 – 1879)
a) prawo intensywności rozwoju – tempo rozwoju transportu powinno być zgodne z tempem rozwoju pozostałych działów gospodarki;
b) prawo integracji transportu – rozproszony popyt zbierany jest w ograniczonej liczbie inwestycji transportowych;
c) prawo kierunkowości transportu – transport dokonywany jest po drodze najkrótszej (najkorzystniejszej) ekonomicznie;
d) prawo kosztów transportu – obserwowany w transporcie duży udział kosztów stałych oznacza, iż celowe jest zwiększenie pracy aż do celowego wykorzystania zdolności przewozowej;
e) prawo cen transportu – w transporcie koszty przewozu zależą od cen. Popyt stwarza podaż Jeżeli ceny są zachęcające to popyt rośnie obniżając ceny kosztów jednostkowych, zachęcając do produkcji.

W transporcie obowiązują te same prawa co w innych gałęziach, są specyficzne w niektórych aspektach

Współczesne obszary badań ekonomicznych w transporcie:
a) Wpływ transportu na otoczenie – szacowanie kosztów zewnętrznych, badania nad internalizacja kosztów zewnętrznych, np.. w wypadkach – stawki ubezpieczeń;

Internalizacja – przerzucenie kosztów na tych, którzy je powodują, np. jak przerzucić koszty zanieczyszczenia środowiska na właścicieli pojazdów transportowych – za pomaca narzędzi podatkowych;

b) Liberalizacja transportu – ocena skutków. Liberalizacja obejmuje transport drogowy, lotniczy i koleje;
c) Badanie uwarunkowań mobilności – badanie przemieszczeń w miastach – konsekwencje pozytywne i negatywne;
d) Problemy zrównoważonego rozwoju transportu – silnie związane z uwarunkowaniami mobilności, nie dotyczą kwestii środowiskowych, konsultacji społecznych np. płatne parkowanie, ograniczenie wjazdu do miasta.