Ekonomia i Technika

ZATRUDNIENIE – pojęcie w.g. M. Olenckiego:

„przez zatrudnienie rozumiemy aktywność zawodową wyrażającą się w ekwiwalentnym zaangażowaniu sił i umiejętnościach ludzkich w procesie pracy, w wyniku której powstają dobra i usługi zaspokajające potrzeby społeczeństwa. Ekwiwalent występuje w postaci dochodów a w przypadku wykonywania pracy podporządkowanej ( pozostawania w stosunku pracy) przyjmuje on z reguły postać płacy i uprawnień do świadczeń socjalnych dla pracującego i jego rodziny”.

Z definicji wynikają 2 możliwe ujęcia zatrudnienia:

• w znaczeniu szerokim ( sensu largo) – zatrudnienie obejmuje ludność pracującą ( czynną zawodowo).
• W znaczeniu wąskim ( sensu stricto ) – obejmuje pracowników
  zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub stosunku służbowego, a więc tylko tych, którzy wykonują pracę podporządkowaną.

Struktura popytu na pracę, jak również podaży ma charakter ilościowy i jakościowy.

Popyt na pracę można określać analizując chłonność zatrudnieniową sektorów, gałęzi, działów gospodarki, czyli w układzie 3 sektorów. Pozwala to na pokazanie, dokonanie oceny prawidłowości zmian struktury zatrudnienia w procesie rozwoju gospodarczego:

• leśnictwo i rolnictwo
• przemysł i budownictwo
• usługi

Ta klasyfikacja trójsektorowa jest najstarszym sposobem badania zmian struktury przyjętym przez międzynarodowe Biuro Pracy.
Wprowadzony równolegle przez Allana Fishera i Colina Clarka.
Wg teorii struktury Clarka – Fishera w miarę rozwoju gospodarczego liczba pracujących w rolnictwie wykazuje tendencję malejącą w stosunku do liczby zatrudnionych w przemyśle, które z kolei relatywnie zmniejsza się w stosunku do zatrudnienia w usługach.

W rezultacie udział przemysłu w absorbcji siły roboczej wykazuje tendencję malejącą w stosunku do udziały usług – uniwersalne prawa ekonomii, na podstawie których można wyróżnić 3 historyczne etapy absorbcji zasobów pracy:

• przez rolnictwo
• industrializacja i absorbcja przez przemysł
• przez usługi

Na każdym z tych etapów odgrywa on rolę podstawową, a pozostałe marginalną. Na gruncie Polski krytyka tych praw m.in. prof. Kabaj. Ekonomiści krytykowali te prawa, gdyż liczba zatrudnionych w usługach nie może być wyznacznikiem o jakości pracy w kraju.